خطبه 86 موعظه ياران

 

اي بندگان خدا! همانا بهترين و محبوبترين بنده نزد خدا، بنده‏اي که خدا او را در پيکار با نفس ياري داده است، آن کس که جامه زيرين او اندوه، و لباس رويين او ترس از خداست، چراغ هدايت در قلبش روشن‏شده و وسائل لازم براي روزي او فراهم آمد، دوريها و دشواريها را بر خود نزديک و آسان ساخته است. حقايق دنيا را با چشم دل نگريسته، همواره به ياد خدا بوده و اعمال نيکو، فراوان انجام داده است، از چشمه گواراي حق سيراب گشته، سرچشمه‏اي که به آساني به آن رسيد و از آن نوشيده سيراب گرديد. از راه هموار و راست قدم برداشته، پيراهن شهوات را از تن بيرون کرد، و جز يک غم، از تمام غمها خود را مي‏رهاند، و از صف کوردلان و مشارکت با هواپرستان خارج‏شده، کليد بازکننده درهاي هدايت شد و قفل درهاي گمراهي و خواري گرديد، راه هدايت را با روشندلي ديد، و از همان راه رفت، و نشانه‏هاي آن را شناخت و از امواج سرکش شهوات گذشت. به استوارترين دستاويزها و محکمترين طنابها چنگ انداخت، چنان به يقين و حقيقت رسيد که گويي نور خورشيد بر او تابيد، در برابر خداوند خود را بگونه‏اي تسليم کرد که هر فرمان او را انجام مي‏دهد و هر فرعي را به اصلش باز مي‏گرداند، چراغ تاريکيها، و روشني‏بخش تيرگيها، کليد درهاي بسته و برطرف‏کننده دشواريها، و راهنماي گمراهان در بيابانهاي سرگرداني است. سخن مي‏گويد، خوب مي‏فهماند، سکوت کرده به سلامت مي‏گذرد، براي خدا اعمال خويش را خالص کرده آنچنان که خدا پذيرفته است، از گنجينه‏هاي آيين خدا و ارکان زمين است. خود را به عدالت واداشته و آغاز عدالت او آنکه هواي نفس را از دل بيرون رانده است، حق را مي‏شناساند و به آن عمل مي‏کند، کار خيري نيست مگر که به آن قيام مي‏کند، و در هيچ جا گمان خيري نبرده جز آنکه به سوي آن شتافت. اختيار خود را به قرآن سپرده، و قرآن را راهبر و پيشواي خود قرار داده است، هر جا که قرآن بار اندازد فرود آيد، و هر جا که قرآن جاي گيرد مسکن گزيند.

وصف زشت ترين انسان (عالم نمايان) و ديگري که او را دانشمند نامند اما از دانش بي‏بهره است، يک دسته از نادانيها را از جمعي نادان فرا گرفته، و مطالب گمراه‏کننده از گمراهان آموخته، و به هم بافته، و دامهايي از طنابهاي غرور و گفته‏هاي دروغين بر سر راه مردم افکنده، قرآن را بر اميال و خواسته‏هاي خود تطبيق مي‏دهد، و حق را به هوسهاي خود تفسير مي‏کند، مردم را از گناهان بزرگ ايمن مي‏سازد، و جرائم بزرگ را سبک جلوه مي‏دهد، ادعا مي‏کند از ارتکاب شبهات پرهيز دارد اما در آنها غوطه مي‏خورد. مي‏گويد: از بدعتها دورم، ولي در آنها غرق‏شده است، چهره ظاهر او چهره انسان، و قلبش قلب حيوان درنده است، راه هدايت را نمي‏شناسد که از آن سو برود، و راه خطا و باطل را نمي‏داند که از آن بپرهيرد، پس مرده‏اي است در ميان زندگان. شناساندن عترت پيامبر (ص) و امامان راستين (ع) مردم! کجا مي‏رويد؟ چرا از حق منحرف مي‏شويد؟ پرچمهاي حق برپاست و نشانه‏هاي آن آشکار است، با اينکه چراغهاي هدايت روشنگر راهند، چون گمراهان به کجا مي‏رويد؟ چرا سرگردانيد؟ در حالي که عترت پيامبر شما در ميان شماست، آنها زمامداران حق و يقينند، پيشوايان دين، و زبانهاي راستي و راستگويانند، پس بايد در بهترين منازل قرآن جايشان دهيد و همانند تشنگان که به سوي آب شتابانند، به سويشان هجوم آوريد. اي مردم اين حقيقت را از خاتم پيامبران بياموزيد که فرمود: هر که از ما مي‏ميرد، در حقيقت نمرده است و چيزي از ما کهنه نمي‏شود. پس آنچه نمي‏دانيد، نگوييد، زيرا بسياري از حقايق در اموري است که ناآگاهانه انکار مي‏کنيد. ويژگيهاي امام علي (ع) مردم! عذرخواهي کنيد از کسي که دليلي بر ضد او نداريد، و آنکس من مي‏باشم، مگر من در ميان شما بر اساس (ثقل اکبر) که قرآن است عمل نکردم؟ و (ثقل اصغر) عترت پيامبر (ص) را در ميان شما باقي نگذارم؟ مگر من پرچم ايمان را در بين شما استوار نساختم؟ و از حدود و مرز حلال و حرام آگاهيتان ندادم؟ مگر پيراهن عافيت را با عدل خود به اندام شما نپوشاندم؟ و نيکيها را با اعمال و گفتار خود در ميان شما رواج ندادم؟ و ملکات اخلاق انساني را به شما نشان ندادم؟ پس وهم و گمان خود را در آنجا که چشم دل ژرفاي آن را مشاهده نمي‏کند، و فکرتان توانايي تاختن در آن راه را ندارد، بکار نگيريد. برخي از همين خطبه است:

اخبار غيبي نسبت به آينده بني‏اميه تا آنکه برخي از شما گمان مي‏برند که دنيا به کام بني‏اميه شد، و همه خوبيها را افزون به آنها سپرده و آنها را از سرچشمه خود سيراب کرده، و تازيانه و شمشيرشان از سر اين امت کنار نخواهد رفت، کساني که چنين مي‏انديشند در اشتباهند، زيرا سهم بني‏اميه تنها جرعه‏اي از زندگي لذت بخش است که مدتي آن را مي‏مکند سپس همه آنچه را که نوشيدند بيرون مي‏ريزند.