خطبه 23 در باب بينوايان

تناسب نعمتها با استعدادهاي گوناگون پس از ستايش پروردگار، بدانيد که تقديرهاي الهي چون قطرات باران از آسمان به سوي انسانها فرود مي‏آيد، و بهره هر کسي، کم يا زياد به او مي‏رسد، پس اگر يکي از شما براي برادر خود، برتري در مال و همسر و نيروي بدني مشاهده کند، مبادا فريب خورد و حسادت کند، زيرا مسلمان (تا زماني که دست به عمل پستي نزده که از آشکار شدنش شرمنده باشد و مورد سرزنش مردم پست قرار گيرد) به مسابقه‏دهنده‏اي مي‏ماند که دوست دارد در همان آغاز مسابقه پيروز گردد تا سودي به دست آورد و ضرري متوجه او نگردد. همچنين مسلماني که از خيانت پاک است انتظار دارد يکي از دو خوبي نصيب او گردد، يا دعوت حق را لبيک گفته عمر او پايان پذيرد. (که آنچه در نزد خداست براي او بهتر است) و يا خداوند روزي فراوان به او دهد و صاحب همسر و فرزند و ثروت گردد، و همچنان دين و شخصيت خود را نگاهدارد. همانا ثروت و فرزندان، محصول دنيا و فاني شدني، و عمل صالح زراعت آخرت است، گرچه گاهي خداوند. هر دوي آن را به ملتهايي خواهد بخشيد. از خدا در آنچه اعلام خطر کرده است برحذر باشيد، از خدا آنگونه بترسيد که نيازي به عذرخواهي نداشته باشيد، عمل نيک انج

ام دهيد بدون آنکه به ريا و خودنمايي مبتلا شويد، زيرا هر کس، کاري براي غير خدا انجام دهد، خدا او را به همان غير واگذارد. از خدا، درجات شهيدان، و زندگي سعادتمندان، و همنشيني با پيامبران را درخواست مي‏کنيم.

ضرورت تعاون با خويشاوندان اي مردم، انسان هر مقدار که ثروتمند باشد، باز از خويشاوندان خود بي‏نياز نيست که از او با زبان و دست دفاع کنند، خويشاوندان انسان، بزرگترين گروهي هستند که از او حمايت مي‏کنند، و اضطراب و ناراحتي او را مي‏زدايند، و در هنگام مصيبتها نسبت به او، پرعاطفه‏ترين مردم مي‏باشند، نام نيکي که خدا از شخصي در ميان مردم رواج دهد بهتر از ميراثي است که ديگري بردارد.

(قسمت ديگري از همين خطبه): آگاه باشيد، مبادا از بستگان تهيدست خود رو برگردانيد، و از آنان چيزي را دريغ داريد، که نگاه داشتن مال دنيا زيادي نياورد و از بين رفتنش کمبودي ايجاد نکند، آن کس که دست‏دهنده خود را از بستگانش بازدارد، تنها يک دست را از آنها گرفته اما دستهاي فراواني را از خويش دور کرده است، و کسي که پر و بال محبت را بگستراند، دوستي خويشاوندانش تداوم خواهد داشت.