خطبه 13 سرزنش مردم بصره

 

عوامل سقوط جامعه (روانشناسي اجتماعي مردم بصره) شما سپاه يک زن بوديد، و پيروان حيوان (شتر عايشه) تا شتر صدا مي‏کرد مي‏جنگيديد، و تا دست و پاي آن قطع گرديد فرار کرديد، اخلاق شما پست، و پيمان شما از هم گسسته، دين شما دورويي، و آب آشاميدني شما شور و ناگوار است، کسي که ميان شما زندگي کند به کيفر گناهش گرفتار مي‏شود، و آن کس که از شما دوري گزيند مشمول آمرزش پروردگار مي‏گردد، گويا مسجد شما را مي‏بينم که چون سينه کشتي غرق‏شده است، که عذاب خدا از بالا و پايين او را احاطه مي‏کند، و سرنشينان آن همه غرق مي‏شوند. و در روايتي است: سوگند به خدا، سرزمين شما را آب غرق مي‏کند، گويا مسجد شما را مي‏نگرم که چون سينه کشتي يا چونان شترمرغي که بر سينه خوابيده باشد بر روي آب مانده است. و در روايت ديگر: مانند سينه مرغ روي آب دريا. و در روايت ديگري آمده: خاک شهر شما بد بوترين خاکها است، از همه جا به آب نزديکتر و از آسمان دورتر، و نه دهم شر و فساد در شهر شما نهفته است، کسي که در شهر شما باشد گرفتار گناه، و آنکه بيرون رود در پناه عفو خداست گويي شهر شما را مي‏نگرم که غرق‏شده، و آب آن را فرا گرفته، چيزي از آن ديده نمي‏شود، مگر

جاهاي بلند مسجد، مانند سينه مرغ بر روي امواج آب دريا!